Ostatnim transportem wyjechałem z getta w Łodzi do KL Auschwitz-Birkenau. Relacja Mariana Turskiego

NAZWISKO ROZMÓWCY: Marian Turski BIOGRAM ROZMÓWCY I SZCZEGÓŁOWE OPRACOWANIE WĄTKÓW: https://sztetl.org.pl/pl/historia-mowiona/192795-marian-turski?is_city=0 WYWIAD PRZEPROWADZIŁ: Józef Markiewicz NAGRANIE: Piotr Boruszkowski DATA NAGRANIA: 7 października 2019 PRAWA AUTORSKIE DO NAGRANIA: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN NAJWAŻNIEJSZE WĄTKI: 00:00:05 – Miejsce urodzenia, rodzice rozmówcy. 00:08:35 – Miejsce zamieszkania rodziny rozmówcy przed wojną. 00:10:27 - Szkoła rozmówcy; języki hebrajski i polski w domu rodzinnym rozmówcy. 00:12:05 - Działalność rozmówcy w ruchu komunistycznym w getcie; uczciwość ojca rozmówcy. 00:13:58 - Pochodzenie matki rozmówcy. 00:14:28 - Religia w rodzinie i domu rodzinnym rozmówcy. 00:18:23 - Wizyty z ojcem w synagodze. 00:19:54 - Brat rozmówcy. 00:20:21 - Zainteresowania i zajęcia rozmówcy w młodości; kolonie szkolne w Inowłodzu; wizyty u dziadków w Druskiennikach i Porzeczu; pobyt w Wiśniowej Górze; korepetycje udzielane przez rozmówcę. 00:26:03 - Wybuch wojny; decyzja rodziny o pozostaniu w Łodzi. 00:28:44 - Nauka w szkole w początkach wojny; wyrzucenie z kolejki po chleb; życie przed utworzeniem getta. 00:32:01 - Utworzenie getta i przeprowadzka rodziny rozmówcy do getta. 00:36:41 - Miejsce zamieszkania rodziny rozmówcy w getcie. 00:38:15 - Dobytek zabrany przez rodzinę rozmówcy do getta. 00:38:50 - Nadzieje na szybkie zakończenie wojny i ich utrata. 00:40:04 - Informacje o wydarzeniach na froncie dochodzące do getta. 00:43:40 - Działalność Lewicy Związkowej; strajk głodowy. 01:05:04 - Praca ojca rozmówcy na placu węglowym, praca rozmówcy w getcie. 01:12:33 - Skoszarowanie w ostatnich tygodniach istnienia getta; wywiezienie do Auschwitz, praca w getcie przy obrabianiu koniny. 01:14:59 - Deportacja do Łodzi Żydów z innych krajów, lewicowe poglądy rozmówcy; stosunek do Żydów przywiezionych z Austrii, Niemiec i Czech oraz ich sytuacja w getcie. 01:24:31 - Praca matki w urzędzie w getcie; system uprawnień do przydziału jedzenia; metoda przygotowania obierek z ziemniaków do spożycia. 01:26:58 - Głód: historie matki Sierakowiaka i Rywki Lipszyc, opis doświadczeń rozmówcy związanych z głodem. 01:40:02 - Brak bliskiej relacji rozmówcy z bratem; odejście od idei wyznawanych przez ojca i oddalenie się od niego w getcie. 01:43:33 - Okoliczności decyzji o dołączeniu do transportu do Auschwitz-Birkenau. 01:52:32 - Droga do obozu; przygotowanie rozmówcy do wywiezienia do Auschwitz-Birkenau. 01:58:16 - Selekcja po przyjeździe do obozu i droga do łaźni; strzyżenie przez holenderskich więźniów obozu i spryskanie lizolem. 02:09:41 - "Targ niewolników"; zmiana nazwiska; wysłanie do pracy w Czechowicach-Dziedzicach. 02:18:56 - Pobyt w KL Auschwitz-Birkenau. 02:20:11 - Wywiezienie do obozu rodziców i brata rozmówcy. 02:21:01 - Narzeczona ojca w Palestynie, niezrealizowany plan emigracji. 02:25:58 - Pierwsza wizyta rozmówcy w Izraelu. 02:27:08 - Ostatni dzień w KL Auschwitz-Birkenau, Marsz Śmierci, marsz do pociągu w Wodzisławiu, transport do Buchenwaldu, śmiertelność więźniów. 02:38:58 - Przyjazd do Buchenwaldu, hierarchia w obozie, śmierć jednego z kolegów rozmówcy, zasady obowiązujące w obozie w Buchenwaldzie, poczucie przywracania godności. 02:55:55 - Pobyt w Buchenwaldzie, droga do Reisenheim, bombardowanie pociągu przez aliantów, droga do Terezina. 03:04:09 - Pobyt w Terezinie, choroba rozmówcy. 03:12:20 - Pobyt w radzieckim szpitalu wojskowym, rekonwalescencja. Poznaj kolekcję historii mówionej Muzeum POLIN: https://sztetl.org.pl/pl/historia-mowiona Subskrybuj nasz kanał: https://www.youtube.com/channel/UCLTpRyEXXqGq0fR0DVcQMZw Oglądaj kanały Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN: POLIN (zapowiedzi i relacje z wydarzeń w Muzeum): https://www.youtube.com/user/mhzp2013 Wirtualny Sztetl (historia i kultura polskich Żydów): https://www.youtube.com/WirtualnySztetl Polscy Sprawiedliwi (historie pomocy udzielanej Żydom podczas Zagłady): https://www.youtube.com/user/PolscySprawiedliwi Kontakt w sprawie udostępnienia wywiadu: [email protected]