Ja tu jestem u siebie, tu jest moje miejsce. Relacja Leny Choynowskiej

Lena Choynowska urodziła się we Lwowie jako Lena Alter. Jej ojciec, Rachmiel, zginął w Bełżcu; matka, Gustawa, oraz starsza siostra przeżyły wojnę. Przed wojną rodzina mieszkała na ul. Łyczakowskiej we Lwowie, od 1941 roku na ul. Słonecznej w getcie. Lena Choynowska razem z matką opuściła getto w czasie jego likwidacji (jej siostra wydostała się wcześniej) i do końca wojny mieszkała i pracowała we wsi Wiśniewo u chłopki Andzi i jej rodziny. Przyjęli ją do siebie ponieważ jej matka zgodziła się pojechać za Andzię na roboty do Niemiec; ze względów zdrowotnych nie została tam jednak wysłana i pracowała jako służąca w Warszawie. Zimą 1945 roku sprowadziła Lenę i jej siostrę do Warszawy, lecz z powodu złej sytuacji ekonomicznej w kwietniu Lena Choynowska trafiła do żydowskiego domu dziecka w Zatrzebiu. Jej siostra dostała pracę w Katowicach i Lena Choynowska tam rozpoczęła naukę w szkole. Studiowała dziennikarstwo na Uniwersytecie Warszawskim, a po studiach pracowała w radiu w Katowicach; dwukrotnie wyszła za mąż, ma córkę Kasię. Jej siostra wyemigrowała do Australii, i kiedy urodziła dziecko przeniosła się tam także jej matka. Lena Choynowska odwiedziła siostrę w Australii po raz pierwszy w 1964 roku. Na emeryturze była zaangażowana w działalność Stowarzyszenia Dzieci Holokaustu. Zmarła w 2023 roku. NAZWISKO ROZMÓWCZYNI: Lena Choynowska WYWIAD PRZEPROWADZIŁ: Józef Markiewicz NAGRANIE: Piotr Boruszkowski DATA NAGRANIA: 5 sierpnia 2019 PRAWA AUTORSKIE DO NAGRANIA: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN 00:01:11 - Początek wojny; nauka czytania i pisania. 00:02:21 - Zdjęcie siostry rozmówczyni. 00:04:00 - Wyjście z getta, Pomoc Eugenii Węgrzyn i wyjście siostry rozmówczyni z getta. 00:06:18 - Spotkanie z Gestapowcem na dworcu; powrót do getta. 00:10:26 - Likwidacja getta; wyjście rozmówczyni i jej matki z getta; pomoc stróża. 00:13:27 - Przekazanie rozmówczyni pod opiekę kwiaciarki i wyjazd matki ze Lwowa. 00:15:22 - Wyrzucenie rozmówczyni przez kwiaciarkę; schronienie u rodziny Eugenii; pobyt w Warszawie. 00:18:30 - Pobyt we wsi Wiśniewo. 00:21:38 - Praca matki rozmówczyni w Warszawie. 00:22:30 - Spotkania z matką w Warszawie. 00:23:54 - Przybycie matki do Wiśniewa; odnalezienie siostry rozmówczyni. 00:26:31 - Umieszczenie w domu dziecka w Zatrzebiu. 00:28:06 - Przeprowadzka do Katowic; dokumenty rozmówczyni. 00:32:31 - Przyjaźń z Natą Zygielman; klub i chór żydowski w Katowicach. 00:35:50 - Studia w Warszawie; 00:38:55 - Praca w radiu w Katowicach; wyrzucenie Naty ze Szkoły Filmowej i jej dalsze losy. 00:41:16 - Kontakt z Natą i jej przyjazd do Polski; śmierć Naty. 00:42:56 - Kontakt z siostrą w Australii; rodzina rozmówczyni. 00:46:30 - Emigracja siostry i matki rozmówczyni do Australii. 00:48:21 - Małżeństwo rozmówczyni; wizyta w Australii. 00:51:00 - Decyzja o pozostaniu w Polsce; prostowanie danych osobowych. 00:52:34 - Praca w radiu; marzec 1968 roku. 00:55:54 - Życie na emeryturze. 00:57:45 - Dom rodzinny rozmówczyni; informacje o rodzinie rozmówczyni. 01:02:17 - Losy ojca rozmówczyni. 01:07:41 - Losy dziadków rozmówczyni; 01:08:25 - Wspomnienie matki rozmówczyni z getta. 01:09:11 - Starania o odszkodowanie za mienie pozostawione we Lwowie: imiona członków rodziny rozmówczyni, poszukiwania archiwalne. 01:18:23 - Przeprowadzka do getta; wspomnienia z getta: kryjówka, łapanka. 01:24:12 - Wychodzenie z getta po fałszywe dokumenty; sposoby kamuflażu matki rozmówczyni. 01:27:04 - Warunki życia w getcie; mieszkanie w barakach; kryjówka w wykopanej dziurze. 01:30:16 - Wyjazd siostry rozmówczyni do Niemiec; powojenne losy Eugenii; losy Gestapowca z dworca w Warszawie i jego córki. 01:37:11 - Zerwanie z żydowską tożsamością po wojnie. 01:38:34 - Zaangażowanie rozmówczyni w Stowarzyszenie Dzieci Holokaustu. 01:45:47 - Akcje w getcie lwowskim. 01:48:25 - Kontakty z TSKŻ; Zjazd Dzieci Holokaustu w Jerozolimie. 01:51:22 - Wpływ doświadczeń Holokaustu na życie rozmówczyni. 01:53:57 - Stosunek do religii i tradycji żydowskiej. 01:58:19 - Wizyty we Lwowie po wojnie. 02:01:08 - Refleksja na temat doświadczeń wojennych. Poznaj kolekcję historii mówionej Muzeum POLIN: https://sztetl.org.pl/pl/historia-mowiona Subskrybuj nasz kanał: https://www.youtube.com/channel/UCLTpRyEXXqGq0fR0DVcQMZw Oglądaj kanały Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN: POLIN (zapowiedzi i relacje z wydarzeń w Muzeum): https://www.youtube.com/user/mhzp2013 Wirtualny Sztetl (historia i kultura polskich Żydów): https://www.youtube.com/WirtualnySztetl Polscy Sprawiedliwi (historie pomocy udzielanej Żydom podczas Zagłady): https://www.youtube.com/user/PolscySprawiedliwi Kontakt w sprawie udostępnienia wywiadu: [email protected] #MuzeumPolin #HistoriaMówiona #getto