Dinozaury – dlaczego zdominowały Ziemię? | dr Grzegorz Niedźwiedzki

📖 Poznaj nasze wydawnictwo: https://radionaukowe.pl/wydawnictwo 📚 Wygodne zakupy książek: https://wydawnictwoRN.pl 👉 Zostań Patronem: https://patronite.pl/radionaukowe 👉 Wesprzyj jednorazowo: https://suppi.pl/radionaukowe 🎧 Posłuchaj na streamingu: https://ffm.bio/radionaukowe 🔔 Subskrybuj: https://youtube.com/@RadioNaukowe?sub_confirmation=1 🌐 Strona: https://radionaukowe.pl 👍 Facebook: https://facebook.com/RadioNaukowe 📷 Instagram: https://instagram.com/radionaukowe ❌ Twitter: https://twitter.com/RadioNaukowe 🎓 Odwiedź LAMU: https://youtube.com/@LetniaAkademiaMlodychUmyslow 🎬 Zobacz więcej: https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hZvt1d4RClz7TWU7bC65w8J 📩 Kontakt: [email protected] Jeśli sięgniecie po prestiżowe czasopismo Nature, a konkretnie po wydanie numer 8042 z 12 grudnia 2024 roku, na okładce zobaczycie dwa dinozaury i tytuł artykułu o tym, jak badanie skamieniałych odchodów i wymiocin pomogło ustalić, w jaki sposób te zwierzęta zdominowały dawne ekosystemy. Jednym z autorów tego artykułu jest mój dzisiejszy gość, dr Grzegorz Niedźwiedzki z Uniwersytetu w Uppsali i Państwowego Instytutu Geologicznego. Jest jednym z najciekawszych polskich paleobiologów, a  artykuł w Nature to podsumowanie 25 lat jego pracy jego i zespołu nad zaledwie jednym tematem. Ma ich w zanadrzu o wiele więcej. W tym odcinku rozmawiamy o odkryciach paleontologicznych na terenie Polski. Dinozaury zdominowały świat przede wszystkim w okresie jurajskim, ok. 201-145 milionów lat temu. Najsłabiej poznany jest początek tego okresu, pierwsze 30 milionów lat. Tak się składa, że w Polsce (na Mazowszu, w Świętokrzyskiem, na Śląsku) mamy świetne stanowiska paleontologiczne z bardzo ciekawymi znaleziskami z tego okresu. W okolicach Radomia, Szydłowca czy mojego rodzinnego Skarżyska znaleziono nieco kości, sporo tropów dinozaurów oraz dużo koprolitów, czyli… skamieniałych odchodów. Odchody były zwykle bagatelizowane przez paleontologię, a niesłusznie. – W koprolitach jest zawarta niesamowita ilość informacji – opowiada mój gość. Skamieniała kupa nie śmierdzi i nie brudzi, a zawiera świetnie zachowane to, czego nie strawił dinozaur. Mogą to być resztki roślin, ale też szczątki ofiar: pokruszone kości, fragmenty zębów, łuski ryb czy nawet całe, kompletne owady. Podobną dawkę informacji niosą skamieniałe tzw. pellety gastralne, czyli niestrawione resztki pokarmu, które zwierzę zwymiotowało. Badania tych materiałów przyniosły dużo rewelacji. Wiemy na przykład, że silezaury (wczesne dinozaury lub zwierzęta z nimi spokrewnione, ich wspaniałe skamieniałości znaleziono w Krasiejowie w woj. opolskim) nie były wcale roślinożerne (tak oceniono po zębach z zachowanych szkieletów), ale wszystkożerne. Wiemy też, że pierwsze drapieżne dinozaury były nieduże i żywiły się głównie rybami. W odcinku usłyszycie też niesamowitą historię o najstarszych na świecie śladach pierwszych czworonogów, które dr Niedźwiedzki odkrył w świętokrzyskim Zachełmiu, oraz dowiecie się, co to są skały nieme paleontologicznie, czym zszokował dr Niedźwiedzki nobliwych fizyków z Grenoble, czego szuka paleobiolog na Grenlandii i dlaczego sukces dinozaurów mieści się w pudełku po zapałkach. Polecam, to fascynująca opowieść o bogactwie polskiej paleontologii! POLECAMY INNE MATERIAŁY: https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hbtbhnUNXCrD7p-w-wWI2xP https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hYNTBsxyIcxPSFcQxg5_FaX https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hatTbYTJZW-WpZNj7ylzB3o https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5haTQLMw7k5LysnL3G40kzyL https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hZYfk7T2jmrKp8xwQdg2np1 https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hYQVHs4wAL0_U1umnazLElr https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hbqFcuJigv9NRT_o2pbfwjo https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hYGJWBUnKqh15LLUbkhcR93 https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5haNpHcDtZl4A9LxOJ0f5zDr https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hZkSwOT2bAvbWqu4KhF7RZ1 https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hbim2OmQHdjIRWddKiNBf5N https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hZynmo_R0mH6BuWKPLtLWGT https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5havUfMKV9jK4lrj2UZFNYzD https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hYoe1gxr4X1z9WcvjEcWw99 https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hauAnZIy0M79nSfCPVHVjca 00:00 Wstęp 01:35 Przyczyny dominacji dinozaurów - definicja dinozaurów 07:37 Jak wyglądała Ziemia za czasów dinozaurów? 12:25 Pierwsze dinaozaury - gady naczelne wielkości kota 15:25 Koprolity i wymiociny dinozaurów z Polsce 26:24 Pojawienie się i wymieranie dinozaurów 34:04 Odpowiedzi zachowane w koprolitach 45:15 Wyjątkowość stanowisk archeologicznych Polsce 54:17 Badania i odkrycia dr Niedźwiedzkiego 🧠 Radio Naukowe - włącz wiedzę! 🧠 #RadioNaukowe #KarolinaGłowacka