Cyrus Wielki i Persowie, Persja Achemenidów

Z początkiem 546 roku p.n.e., po upadku Sardes, stolicy lidyjskiego króla Krezusa, perski władca Kurusz, wśród Greków znany jako Kyros a w powszechnej dzisiaj, zlatynizowanej formie jako Cyrus, zapanował nad większą częścią Azji Mniejszej. Według I Księgi Dziejów Herodota jego wojska pacyfikowały ostatnie ogniska oporu wzniecane co jakiś czas przez tych spośród Lidyjczyków, którzy ciągle nie mogli się pogodzić z upadkiem ich królestwa, jednej z czterech najważniejszych potęg regionu. Priorytetem Cyrusa było zajęcie nadmorskich miast zamieszkanych przez jońskich Greków dzięki którym mógł wejść w posiadanie pierwszej w historii swojego imperium floty. Wesprzyj mnie na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach. Okładka: Midjourney AI Źródła: Cylinder Cyrusa, autor anonimowy, https://www.livius.org/sources/content/cyrus-cylinder/cyrus-cylinder-translation/ Herodot z Halikarnasu, Dzieje, Czytelnik, Warszawa 2020 Ksenofont, Wychowanie Cyrusa (Cyropaedia), ISKŚiO UWr, Wrocław 2014 Księga Izajasza, Biblia Jerozolimska, Pallotinum, Poznań 2018 Ktezjasz z Knidos, Ktezjasz z Knidos. Fragmenty w Excerpta Constantina, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego 2019 Opracowania: Briant P., From Cyrus to Alexander. A history of the Persian Empire, Eisenbrauns 2002 Eliade M., Historia wierzeń i idei religijnych. Tom I, PAX, Warszawa 1988 Llewellyn-Jones L., Persians: The Age of the Great Kings, Basic Books 2022 Mallory J.P., In Search of the Indo-Europeans. Language, Archeology and Myth, Thames & Hudson 1999 Olmstead A., Dzieje imperium perskiego, PIW 1974 Reczek J., Języki irańskie, w: Języki indoeuropejskie. Tom I, PWN, Warszawa 1986 Watters M., King of the World. The Life of Cyrus the Great, HighBridge 2022 [audiobook] Ścieżka dźwiękowa: https://www.epidemicsound.com/track/an7vU7AM16/ https://www.epidemicsound.com/track/wWkoWDEkZC/ https://www.epidemicsound.com/track/7TvlhxMLEb/ https://www.epidemicsound.com/track/IPIzEPQbSH/ https://www.epidemicsound.com/track/w7g1xCHDzG/ https://www.youtube.com/watch?v=g0_JF6D4SbU&t=0s https://www.youtube.com/watch?v=PNIuL5ioNJI https://www.youtube.com/watch?v=PsuNt7Zlz0Q https://www.youtube.com/watch?v=yjY4cdOXXes Licencje Creative Commons: https://creativecommons.org/licenses/by/2.0/ https://creativecommons.org/licenses/by/2.5/ https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/ https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0/ https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5/ https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/ https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/ 0:00 Opowieść o rybach i fletniście 5:30 Geneza Persów 12:25 Zoroaster i religia 19:00 Migracje do Iranu 25:00 Elam, Anszan, przodkowie 30:00 Medowie 35:00 Źródła historii 44:40 Legenda o Cyrusie | Herodot 55:50 Legenda o Cyrusie | Ktezjasz 1:04:00 Wojna z Lidią i Krezusem 1:19:00 Ekspansja na wschód 1:22:45 Podbój Babilonii, Nabonid 1:37:00 Hebrajczycy i odbudowa Świątyni 1:42:00 Administracja imperium 1:47:50 Massageci i Tomyris 1:52:00 Grobowiec w Pasargadach 1:59:35 Podziękowania, źródła